کودتای ۲۸ مرداد کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرائی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) علیه دولت محمد مصدق در مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید.
به مناسبت ۲۶ دی ماه، سالروز فرار تاریخی شاه مخلوع ایران
پخش مستند «هویدا» به کارگردانی مصطفی شوقی و تهیهکنندگی مهدی مطهر در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی آغاز میشود.
این مستند در ۴ قسمت به بررسی زندگی، زمانه و مرگ امیرعباس هویدا، باسابقهترین نخست وزیر حکومت پهلوی میپردازد.
شوقی کارگردان و پژوهشگر تاریخ معاصر در این مستند با پرداختن به شخصیت هویدا بهعنوان باسابقهترین نخست وزیر حکومت پهلوی میکوشد تصویر روشنی از وضعیت کشور در دهههای ۴۰ و ۵۰ ارائه دهد. این مستندساز توانسته است به ریشههای ناکارآمدی این رژیم ورود کند و زمینههای نارضایتی مردم از آن را به تصویر بکشد.
از بخشهای جذاب این مستند میتوان به استفاده از فیلمهای آرشیوی منحصر به فردی، گفتوگو با افراد دخیل در دادگاههای انقلاب ازجمله نزدیکان مرحوم آیت الله خلخالی، حجت الاسلام هادی غفاری، دکتر ابراهیم یزدی، انتشار اسنادی از حضور نظامی ایران در جنگ ویتنام و… اشاره کرد.
«هویدا» به کارگردانی مصطفی شوقی به مرور و در طول بهمن ماه در سایت انصار کلیپ منتشر میشود. با ما همراه باشید…
این مستند به روایت داستان آخرین نخست وزیر شاه می پردازد. دلایل انتخاب شاپور بختیار برای نخست وزیری و ماجراهایی منجر به سقوط آن شد از جمله مواردی است که در این برنامه مطرح می شود.
ناگفته های دربار پهلوی از زبان مقامات پهلوی. این مستند اسرار رژیم پهلوی را آنچنان که بوده است را هویدا می سازد.
پس از تصاویر عاشقانه یاسمین با مرد فرانسوی شاهزاده هم در اقدامی خیانت کرد که منجربه طلاق شد، ادامه این ماجرای عجیب و خانواده سر تا پا فساد پهلوی را در این ویدیو ببینید.
۲۸ مرداد؛ نتیجه آشکار اعتماد و خوشبینی به آمریکا
در گرماگرم آخرین روزهای مرداد ۱۳۳۲، توطئه ای آمریکایی – انگلیسی وقایع تلخی را در کشور رقم می زند، در حالی که هنوز ملی شدن صنعت نفت و تلاش برای مقابله با نفوذ خارجی سه ساله نشده، آغاز یک بی اعتمادی ۶۳ ساله کلید می خورد.
با ملی شدن نفت وکوتاه شدن دست انگلیس از صنعت نفت ایران، این کشور تلاش های فراوانی در جهت دست اندازی مجدد به منابع ایران انجام می دهد.
توسل این کشور به نهادهای بینالمللی، تحریم نفت و فشار اقتصادی، تهدید نظامی و اعزام چند رزمناو به خلیج فارس و نیز تحریک مردم علیه دولت، از جمله اقدامات این کشور در ایران بوده است. پس از بی نتیجه ماندن این اقدامات، انگلیس تلاش می کنند تا امریکا را نیز با خود همراه کند. امریکا که در اوایل جریان ملی شدن نفت با برخی اقدامات کوتاه و پراکنده، از مصدق حمایت و توجه او را جلب کرده است، در پشت پرده و در لوای ژست بیطرفانه و میانجیگرانه با انگلیس همراه می شود.
روز ۲۸ مرداد یادآور کودتای ننگین و سیاهی است که شیرینی نهضت ملی شدن صنعت نفت را در کام ملت ایران تلخ کرد. پس از پیروزی قیام سی تیر به رهبری آیتالله کاشانی که باعث روی کار آمدن مجدد دکتر محمد مصدق شد، مصدق در صدد افزایش اختیارات خود و محدود کردن اختیارات مجلس شورای ملی برآمد و بنای اختلاف با آیتالله کاشانی را گذاشت. بدین ترتیب او بدون توجه به نقش و رهبری آیتالله کاشانی در قیام سی تیر که منجر به روی کار آمدن مجدد او شد، به پیاده نمودن شعار «جدایی دین از سیاست» پرداخت و برخی روحانیون و نزدیکان آیتالله کاشانی را دستگیر کرد. عوامل داخلی و خارجی نیز آنچنان شخصیت این مرد روحانی بزرگ و شریف را لکهدار کردند که شاید بتوان آن را در تاریخ ایران بیسابقه دانست.
طرح کودتای نظامی ۲۸ مرداد را باید در اصل، یک طرح انگلیسی دانست. انگلیس که پس از کوتاه شدن دست خود از صنعت نفت ایران، منابع بسیاری را در منطقه و خصوصا ایران از دست داده بود، با قطع امید از رسیدن به توافق، وارد مطالعه طرح یک کودتای نظامی شد. در ابتدا آمریکا مخالف بود اما پیروزی آیزنهاور در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث تغییرات عمدهای در سیاست خارجی آمریکا شد. کرمیت روزولت رییس اداره خاور نزدیک سازمان سیا به فرماندهی عملیات انتخاب شد و آمریکا و انگلیس، ستاد مشترکی را در ایستگاه اطلاعاتی انگلیس در قبرس تشکیل دادند و عملیات کودتا را طرحریزی کردند.
اگرچه اجرای نقشه کودتا در ۲۵ مرداد شکست خورد و شاه از ایران فرار کرد اما سستی مصدق و دلایل مختلف دیگر باعث شد که در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ کودتا عملی شود و سرلشکر فضلالله زاهدی مجری طرح کودتا به جای مصدق نخست وزیر شد و بدین ترتیب با قبضه شدن قدرت در دست استبداد داخلی و استعمار خارجی یکی از ننگینترین دورههای استبداد در تاریخ معاصر ایران رقم خود و باعث حاکمیت ۲۵ سال دیکتاتوری محمدرضا شاه با حمایت مستکبرین و خصوصا آمریکا گردید. این واقعه تاریخی درسها و عبرتهای فراوانی برای ملت ایران به همراه د اشت و به عنوان یکی از تلخترین روزها در تاریخ ایران ثبت شده است.
امیر علیعسکری کارگردان مستند «بازگشت استبداد» در گفتگو با خبرنگار حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص موضوع این مستند گفت: ما در این برنامه به وقایع بعد از کودتای ۲۸ مرداد و بازگشت محمدرضا پهلوی به ایران میپردازیم و این موضوع را مدنظر قرار دادیم که بعد از کنسرسیوم چه اتفاقی برای نفت ایران افتاد.
وی افزود: موضوع این مستند مقولهای است که کمتر به آن پرداخت شده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته و قصد ما در «بازگشت استبداد» پرداختن به آن است.
وی ادامه داد: بعد از کودتای ۲۸ مرداد، ایران به طور کامل در دست غرب و نفوذ آنها به ویژه آمریکاییها افتاد و آنها توانستند به اهداف زیادی که مد نظرشان بود برسند.
علیعسکری بیان کرد: در این برنامه کارشناسانی چون دکتر یعقوب توکلی، دکتر مجید شاهویسی و دکتر عسلی حضور دارند و در مورد وضعیت جامعه ایران و مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ما بعد از کودتای ۲۸ مرداد صحبت میکنند.
وی عنوان کرد: برای اولینبار در این برنامه مصاحبههایی از کارگزاران رژیم پهلوی در ارتباط با ماجرای کودتا پخش میشود.