«کشف الاسرار و عُدَه الابرار» کتابی در تفسیر قرآن و عظیم‌ترین و قدیمی‌ترین تفسیر عرفانی فارسی، نوشته‌‌ی «ابوالفضل رشیدالدین میبدی» در دهه‌‌ی ۵۲۰ قمری است. این کتاب براساس «تفسیر الهروی» خواجه عبدالله انصاری (که در دست نیست) نوشته شده است.
کتاب «کشف الاسرار و عُدَه الابرار» گنجینه‌‌ی گران‌بهایی از واژگان، مثل‌‌ها، تشبیه‌ها و تعبیرهای فارسی است، در عین اینکه مزایای تفسیرهای دیگر را نیز دارد.
از این منظر، همان بحث‌هایی که در تفسیرهای عربی درباره‌‌ی قرائت، شأن نزول، لغت، صرف، نحو و بیان به زبانِ «عربی» مطرح شده، در این تفسیر، به زبان شیرین و روانِ «فارسی» ادا شده است؛ حتی اخبار و احادیث و اشعار هم در بیشتر موارد به زبان فارسی ترجمه شده است.
در نوبت اوّل کاملاً دقت و توجه شده که کلمه‌‌ی فارسی، معادل دقیقِ عربیِ آن باشد که رعایت امانت در سخن خدا بشود و در بعضی موارد کلام از سیاق فارسی دور می‌شود تا این منظور عملی گردد.
این تفسیر علاوه‌بر برخورداری از شیرینیِ زبان فارسی، دربردارنده‌‌ی نکته‌های جالب عرفانی، تفسیری، تاریخی و ادبی است.
«تفسیر الهروی» خواجه عبدالله انصاری هم‌‌اکنون در دست نیست، ولی چهل سال پس از وفات خواجه عبدالله، در دست میبدی بود و او آن را شالوده‌‌ی کار خود در نوشتن «کشف الاسرار» قرار داد و بارها از خواجه به القاب پیر طریقت، عالم طریقت و جمال اهل حقیقت، شیخ الاسلام انصاری و… یاد و سخنانش را نقل کرده است.
در نوبت سوم تفسیر که جنبه‌‌ی عرفانی دارد، همه‌‌جا آهنگ سخن خواجه به گوش می‌رسد که می‌توان گفت یا عین کلام اوست یا با تصرف‌هایی، نقل گفتار او یا ملهم از شیوهی بیان اوست.
مؤلف، دیباچه‌‌ی کلام خود را به‌‌خوبی می‌گشاید و با نگارش جمله‌‌ی «خیر کلمات الشکر ما افتتح به القرآن من الحمد، فالحمد لله رب العالمین و الصلاه و السلام علی رسوله محمد و آله اجمعین…»، برخلاف دانشمندان اهل سنّت، بر اصحاب درود نمی‌فرستد و از شیوهی اندیشه‌‌‌مندان شیعی و تفسیرهای شیعه پیروی می‌کند.
******
مخاطبان گرامی، این کتاب گویا بخش کوتاهی از کتاب ارزشمند «کشف الاسرار» است.
-
۴:۳۹
-
۱۸:۲۴
-
۱۷:۲۸
-
۱۷:۳۵
-
۲۹:۱۹
-
۱۷:۱۴
-
۲۶:۳۰
-
۱۰:۳۳
-
۱۸:۳۰
-
۱۵۵:۳۴
